Tâm Lý Học

Việc giết người, đối với người bình thường, dó là một tội lỗi. Nhưng đối với bản thân kẻ giết người, đó có thể là một "sứ mệnh thiêng liêng". Bài ca chết chóc Từ tháng mười năm 1972 đến tháng hai năm 1973, một loạt vụ giết người xảy ra quanh Santa Cruz, California. Nạn nhân bao gồm bốn người đi cắm trại (bị giết trong một vụ thảm sát tập thể), một linh mục, một người đàn ông đang đào đất trong vườn, một cô gái đi nhờ xe, một người quen và vợ, và một người mẹ với hai đứa con (cũng bị giết chung). Cảnh sát bắt được hung thủ chỉ vài phút sau khi hắn đã giết nạn nhân thứ mười ba, hắn là Herbert Mullin (một số nguồn ghi là Mullen), 25 tuổi. Không lâu sau người ta phát hiện hắn đã từng phải nhập viện năm 1969 vì cạo tóc và tự thiêu sau khi nghe những giọng nói nhưng đã được xuất viện. Nhập viện và lại xuất viện, hắn trở thành kẻ lang thang. Theo lời khai, hắn đã dừng sử dụng thuốc kháng thần và sau đó "nghe thấy" một giọng nói thôi thúc hắn giết người. Hắn tin là trái đất "hiểu" tỉ lệ tử đang quá thấp và đang khơi mào thảm họa tự nhiên để khắc phục tình hình. Vì vậy, nhiệm vụ được trao cho Mullin để cứu người dân California khỏi trận siêu động đất có khả năng phá hủy và nhấn chìm cả bang xuống biển. (Có lúc hắn gọi là "lục địa của tôi".) Hắn có thể làm điều này bằng cách tạo ra "thảm họa nhỏ". Hắn quyết định "ca bài ca chết chóc" để thuyết phục mười ba người hoặc là tự sát, hoặc là chấp nhận làm vật hy sinh (hắn bảo họ nói chuyện với hắn bằng ngoại cảm). Bằng một con dao, súng trường, súng lục, và gậy bóng chày, hắn tấn công nạn nhân một cách ngẫu nhiên cho đến khi bị cảnh sát bắt được. Được chẩn đoán mắc bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng, hắn cho rằng mình vô tội với lý do rối loạn tâm thần. Dù vậy, bồi thẩm đoàn phát hiện ra rằng hắn hoàn toàn tỉnh táo và buộc tội hắn hai điểm ở án giết người cấp độ một và tám điểm ở án giết người cấp độ hai (và một loại khác được thêm vào sau này). Có rất nhiều kẻ giết người bị loạn tinh thần khi thực hiện hành vi giết người, nhưng hiếm khi tòa tuyên bố hắn vô tội vì lý do mất lý trí. Điều này có thể thấy trong một số vụ án lo ngại bị cáo sau khi được thả có nên bị giam ở bệnh viện tâm thần. Nhưng luật pháp cũng ghi nhận chứng loạn tâm thần, một chứng bệnh tâm lý, không nhất thiết biểu thị mất lý trí. Một người có thể bị ảo tưởng khi gây án nhưng vẫn nhận thức được việc mình làm là sai. Đó là lý do luật sư bào chữa ở cả hai bên đều dựa vào chuyên gia tâm lý để chứng minh bị cáo đang ở trạng thái tâm lý nào khi gây án. Ý chí phạm tội (mens rea) Hệ thống luật pháp dựa trên quan điểm con người là những tác nhân lý trí có thể tự do lựa chọn hành động trong đa số sự việc, và vì thế con người phải chịu trách nhiệm và có thể bị trừng phạt. Tuy nhiên, chuyên gia tâm thần khẳng định rằng phần lớn hành vi còn người được quyết định bằng những yếu tố vượt ngoài khả năng điều khiển và nhận thức của họ. Vì vậy, tội trạng có thể được giảm nhẹ ở một mức độ nào đó, chứ không phải hoàn toàn. Mặc dù một người có thể có khách quan tội phạm (actus reus - hành động gây án) họ có thể không sở hữu ý chí phạm tội (mens rea - khả năng có ý định gây án, thừa nhận sai lầm, và biết trước kết cục). Cả hai điều kiện đều cần thiết để quyết định một người có chịu trách nhiệm hình sự hay không. Hướng điều tra chủ chốt trong vụ án có liên quan đến rối loạn tâm thần là xác định trạng thái tâm thần của bị cáo tại thời điểm xảy ra vụ án và chứng bệnh tâm thần đó có liên hệ đến hành vi gây án hay không. Quan điểm này có từ thời Hy Lạp, nhưng chính xác hơn, thuật ngữ bị cáo rối loạn tâm thần của Mỹ xuất phát từ một vụ án ở Anh năm 1843. Daniel MNaghten cảm thấy mình bị quấy rối bởi những điệp viên tưởng tượng và để trả đòn phủ đầu, hắn bắn chết thư ký của Thủ tướng (nhầm tưởng đó là Thủ tướng). Hắn có ý định giết người, nhưng nhận thức của hắn bị hư hỏng nặng đến nỗi tòa phán quyết hắn không biết rằng mình đã làm sai. Đáp trả dư luận dậy sóng, hội đồng hoàng gia xem xét lại vụ án và lập ra tiêu chuẩn để đánh giá bị cáo có mất lý trí hay không: "tại thời điểm gây án, bị cáo chịu ảnh hưởng của một căn bệnh tâm thần, và không biết bản chất và ý nghĩa của việc mình đang làm, hoặc bị cáo biết việc mình đang làm, nhưng lại không nhận thức được việc đó là sai." Bệnh tật và khuyết tật đã cướp đi năng lực tự do lựa chọn của một người, và sự trừng trị của pháp luật là không đủ để họ cảm thấy đắn đo. Tại Mỹ, nhiều năm liền có những cải tổ, bao gồm việc thêm lưu ý rằng dù một người có thể nhận thức được tính chất phạm tội của hành vi, họ vẫn bị thúc ép thực hiện hành vi ấy. Nói cách khác, một người có thể có sự điều khiển sai lệch đối với hành động của mình, điều này có khả năng là do những chứng bệnh tâm lý nhất định. Một số kẻ giết người hàng loạt được bào chữa là hoặc không có khả năng nhận thức hành động sai trái, hoặc không có khả năng điều khiển hành vi. Các chứng rối loạn nhất định thường dẫn đến mất chức năng hoạt động. Trước khi mô tả chúng, hãy so sánh một vụ án được phán là bị cáo bị mất lý trí với một số vụ khác bị cáo không thể thoát tội. Dị thường Khi cảnh sát đến một nông trại 195 mẫu bên ngoài Plainfield, Wisconsin vào năm 1957 để nói chuyện với người độc thân lập dị Edward Gein vì nghi ngờ dính líu đến một vụ cướp, hắn không có nhà. Họ nhìn xung quanh và vào nhà bếp ngoài trời, thấy một cái xác mặc đồ được treo lên trần. Khi nhìn kỹ hơn, họ rất sốc khi phát hiện đó là một thi thể phụ nữ không đầu, bị rút nội tạng, treo ngược. Họ tự hỏi liệu người đã chết này có phải là người bán hàng bị mất tích tên Bernice Worden. Họ cũng nghĩ tới ba năm trước có người mất tích tên Mary Hogan, bị bắn và mang đi. Bên trong nhà, họ phát hiện một cảnh tượng kinh tởm: đệm ghế được làm bằng da người, một hộp chứa bảo quản bộ phận sinh dục nữ, một hộp khác chứa bốn cái mũi phụ nữ, một dây nịt được làm bằng núm vú, một quả tim trong cái túi gần lò nướng, hộp sọ từ một số đầu lâu, ruột trong tủ lạnh, mặt nạ người chết từ chín phụ nữ được bảo quản, một bộ da phụ nữ đầy đủ có cả bộ phận sinh dục, một khuôn mặt có da đầu tóc đen (sau đó được xác định là của Mary Hogan), đầu của Worden ở giữa hai tấm nệm, và một đôi môi treo trên sợi dây. Khi mọi thứ đã được thu thập, có thể thấy Gein, một người sống ẩn dật có vẻ vô hại, cất giữ bộ phận cơ thể của ít nhất mười lăm phụ nữ trong nhà hắn. Hắn cũng làm phòng ngủ của người mẹ quá cố thành một miếu thờ được bảo quản hoàn hảo để tưởng nhớ bà. Edward Gein Khi bị thẩm tra, Gein sẵn sàng thừa nhận trộm bộ phận cơ thể của xác phụ nữ mới chết từ nghĩa trang suốt mười năm. Hắn cũng đã giết Bernice Worden và Mary Hogan, vì họ có kích thước phù hợp mà hắn cần để làm bộ áo da người (hắn mặc nó để nhảy múa dưới ánh trăng). Hắn có vẻ không nhận thức được việc mình làm là sai. Vụ án kỳ dị này thu hút truyền thông quốc tế, nhất là những ai nghiên cứu tâm lý học tội phạm, và họ cho rằng Gein được nuôi dạy bởi một người mẹ áp bức, đạo đức chủ nghĩa, giờ bà đã chết, sau khi người bố rượu chè và anh trai của hắn chết vài năm trước đó. Bà đã dạy hắn rằng tình dục là một thứ đồi trụy và hư hỏng, "gây ra" sự thiếu cân bằng tâm lý. Vì vậy, hắn trở nên mơ hồ đối với tình dục. Hắn thích đọc sách về giải phẫu người, ăn thịt người, và thí nghiệm Nazi, dùng những cái đầu bị teo để trang trí căn nhà của mình (hắn còn cho trẻ em xem nữa). Tại phiên điều trần năm 1958, Gein được phán mắc bệnh tâm thần và được đưa vào viện tâm thần vô thời hạn. Mười hai năm trôi qua và hắn được định là đủ khả năng trình tòa vì tội giết Bernice Worden. Thẩm phán Robert Gollmar phán hắn có tội với tội danh giết người cấp độ một, nhưng trong giai đoạn chịu tội, Gein lại được phán vô tội vì lý do mất lý trí và phải nhập viện lần nữa. Năm 1974, hắn trình kiến nghị, cho rằng mình đã bình phục và cần được thả tự do. Kiến nghị của hắn bị bác bỏ. Hắn chết vì suy hô hấp năm 1984 và được chôn bên cạnh mẹ mình. Peter William Sutcliffe thì không may mắn như vậy. Hắn bị bắt năm 1981 sau sáu năm điều tra ở Anh vì tội giết người dưới cái tên "the Yorkshire Ripper" (Kẻ đồ tể xứ Yorkshire). Vụ án bắt đầu từ những cô gái mại dâm, với những bức thư ký tên "Jack the Ripper" được gửi đến cảnh sát, cùng lời lẽ khiêu khích tương tự. Nhưng những vụ giết người này còn tàn bạo hơn của Red Jack, và ít thường xuyên hơn. Một xác phụ nữ được phát hiện ở Leeds năm 1975 bị đập vào đầu đến chết bằng búa, và bị đâm khắp cổ, ngực, và bộ phận sinh dục mười bốn lần. Một nạn nhân khác được tìm thấy vào ba tháng sau, nhưng phải mất một năm sau thì hắn mới tiếp tục thực hiện bảy vụ giết người trong vòng mười lăm tháng. Tất cả đều bị đánh bằng dùi cui và bị chém. Ở một số vụ, hung thủ cắt xẻ bộ phận sinh dục của nạn nhân, ban đầu nạn nhân là gái mại dâm, nhưng phạm vi nhanh chóng lan rộng ra nữ nhân viên và sinh viên đại học. The Ripper cũng chuyển sang dùng tuốc nơ vít, đâm vào mắt nạn nhân. Có những người sống sót nhưng phải chịu biến dạng cực độ.