Những Tấm Lòng Cao Cả

Thứ năm, ngày 12 Prêcotxi, con người thợ rèn, là một đứa trẻ xanh xao, nét mặt lúc nào cung buồn rầu, sợ sệt, một đứa trẻ nhút nhát đến nỗi bất cứ phải trái đều nhận lỗi cả. Prêcotxi ốm yếu luôn nhưng vẫn cố học. Theo lời người ta nói thì cha anh mỗi khi uống rượu say về, vì một cớ nhỏ mọn, cung đánh đập anh và ném tung sách vở. Cậu bé khốn khổ thường đến trường với những vết thâm tím đầy mặt ; có khi khóc nhiều, mắt cậu đỏ và sưng húp lên. Nhưng không bao giờ, không đời nào người ta lại bắt đuợc cậu thú nhận rằng: chính cha cậu đã đánh cậu. Có hôm thầy vừa chỉ vào chỗ vở cháy vừa hỏi: _... Nhưng mà có phải chính con đã đánh cháy trang giấy này không? Giọng run run, cậu đáp: _ Vâng, con chót dại, xin thầy tha con! Nhưng các bạn đều rõ chính cha cậu làm cháy vở cậu, vì trong khi chếch choáng, cha cậu vấp ngã đổ đèn vào vở cậu. Prêcotxi ở trên "rầm thượng" nhà tôi, vì thế vợ người gác cổng hay đem chuyện nói với mẹ tôi. Một hôm em gái tôi nghe thấy Prêcotxi bị cha đá ngã lộn nhào xuống thang gác, vì anh đã lải nhải xin một hào để mua quyển văn phạm. Cha anh cả ngày chỉ thích uống rượu và chẳng làm gì cả. Vì thế, gia đình anh rất túng thiếu. Lắm hôm, anh nhịn đói đi học: lúc ra chơi, bất đắc di anh phải cầm lấy mẫu bánh của bạn đứng góc sân ăn hay gặm một quả táo mà bạn đã cho giấu trong lớp. Tuy thế, không bao giờ anh hé miệng phàn nàn: _ Tôi đói lắm! Cha tôi không cho tôi ăn. Thỉnh thoảng nhân dịp qua trường, cha anh đứng lại đón anh hai mắt đỏ ngầu, chân đi thất thiểu, đầu bù, mu lệch! Trông thấy bóng cha ngoài phố, cậu bé luống cuống, nhưng cũng tươi cười chạy lại. Song cha cậu nhìn đi đâu và nghi việc gì. Thương hại thay cho anh Prêcotxi! Lắm khi anh phải đóng lại vở rách và mượn bạn cùng ghế những sách anh không có. Anh cài áo bằng những ghim băng. Đến khi anh tập võ coi mới thiểu não! Giầy thì to và rộng, quần thì rách tươm, áo thì lụng thụng và cụt cả tay. Thế mà anh vẫn ham học, vẫn cố học. Nếu sự học của anh đuợc đầy đủ, đuợc săn sóc nhu ở các gia đình khác thì anh đã ngồi đầu lớp tự bao giờ. Đáng tiếc cho anh! Sáng nay, anh đến trường với một vết thương ở má. Chúng bạn hỏi: _ Thôi! Chính là cha anh lại đánh anh rồi! Lần này không giấu đuợc nữa nhé! Vào thưa ông hiệu trưởng đi, để mời cha anh lên Cẩm! Anh đỏ mặt, nói giọng run run và đầy tức giận: _ Nói bậy! Cha tôi đánh tôi bao giờ? Nhưng trong giờ học, những giọt lệ ở mắt anh đã lã chã rơi xuống bàn. Có kẻ nhìn anh, anh lại gượng cười để che lòng đau khổ. Tội nghiệp thay cho anh Prêcotxi!