Bí Mật Một Gia Tài

Trời tối đã lâu. Làn gió lạnh buốt lượn lờ trên các phố, những bông tuyết đầu mùa nhảy múa trên các mái nhà, các vỉa hè và trên nấm mồ của vợ người Ba Lan. Ở giữa phòng ăn của gia đình Hêluy, bàn ăn đã dọn. Ngọn đèn thắp sáng đặt trên chiếc bàn tròn trước mặt bà Hêluy đang ngồi đan chiếc tất len dài. Bà là người phụ nữ vai ngang, xấp xỉ tuổi bốn mươi. Mặt bà, có lẽ lúc đang thanh xuân đầy sức trẻ cũng đẹp, trông nghiêng khuôn mặt ấy có những nét cơ bản, nhưng chắc chắn bà chưa bao giờ có sức hấp dẫn mạnh. Tóc rẽ giữa chải thành hai vệt sẫm đều đặn khuôn lấy cái trán còn trắng. Phần tóc còn lại biến trong chiếc mũ tròn vải tuyn trắng bóc. Bộ tóc như thế và chiếc áo trắng ở cổ tay áo làm cho bà có vẻ khắc nghiệt. Cửa mở. Tiếng chuông reo vang trong lối vào. - Ồ! Con gà đẹp trên kia kìa! – có tiếng trẻ nhỏ trong trẻo nói ở bên ngoài. Bà Hêluy đặt chiếc tất vào cái giỏ nhỏ để trước mặt rồi đứng lên. Bà đưa mắt chăm chú nhìn qua ngọn đèn về phía cửa. Người ngoài cửa cứ chùi mãi chân vào tấm thảm mà chưa xong. Đấy là chồng bà về. Ông vào phòng và lại gần vợ, chân bước ngập ngừng. Ông bế trên tay một bé gái khoảng gần bốn tuổi. - Bà ơi, tôi mang một thứ về nhà cho bà đây, – ông nói, nhưng không nói tiếp nữa khi gặp cái nhìn của vợ. - Gì nữa? – bà hỏi và không động đậy. - Tôi đem về cho bà một bé gái tội nghiệp. - Con ai thế? – bà lạnh lùng thốt lên. - Con của người Ba Lan bất hạnh đã mất vợ một cách khủng khiếp... Bà Bơrigit thân mến ơi, hãy nhân từ nhận lấy đứa bé này. - Chỉ một đêm nay thôi chứ? - Không... tôi đã hứa lời hứa danh dự, thiêng liêng nhất với anh ta rằng con anh ta sẽ được nuôi dạy trong nhà này. Ông nói như tuyên bố, giọng cương quyết. Mặt người đàn bà đang trắng bỗng đỏ bừng. Bà tiến lên một bước và bằng mọi cử chỉ thâm độc mô tả, bà ấn ngón tay trỏ lên trán. - Tôi sợ ông loạn óc rồi đây, ông Hêluy ạ, – bà nói, – ông bảo tôi làm một việc như thế à? Bảo tôi, người cố gắng làm cho nhà này thành một giáo đường thờ chúa, nhận vào nhà này một cái gạt của kẻ diễn trò, như thế thật quá quắt hơn là khờ dại. Ông Hêluy lùi lại, một tia sáng loé lên từ đôi mắt vốn hiền từ của ông. - Ông đã nhầm to rồi, ông Hêluy ạ! – Bà nói tiếp – Tôi không chấp nhận đứa con của tội lỗi này trong nhà tôi... con của một người đàn bà hư hỏng mà sự công bình của Chúa đã trừng phạt rõ ràng. - A... bà nhìn nhận theo kiểu ấy ư, bà Bơrigit? Nếu thế tôi sẽ hỏi bà, anh bà đã mắc tội gì khi một người săn thú bất cẩn bắn chết ông ấy trong khi đi săn?... Ông ấy tìm thú vui trong việc ấy... còn người đàn bà đáng thương kia chết trong khi hoàn thành một bổn phận nặng nề. Mặt người đàn bà trông không còn một giọt máu, trắng bệch như giấy. Bà im lặng một lúc, mắt bà ngạc nhiên đăm đăm nhìn người chồng không hiểu sao bỗng tỏ ra cương quyết đối với bà đến thế. Trong lúc ấy, đứa bé được ông Hêluy kéo chiếc mũ hồng ra và để lộ ra cái đầu nhỏ xinh đẹp với bộ tóc nâu dày, quăn thành nhiều búp, chiếc áo khoác ngắn của nó tuột xuống sàn... Người đàn bà kia phải có một trái tim chai cứng nên khi trông thấy mới không dang tay ra ôm lấy đứa bé mà hôn. Hay là bà ta hoàn toàn mù quáng và vô tri giác trước sức hút vô tả của đứa bé đang lững thững đi qua phòng bằng đôi chân nhỏ xíu mang giày, hai mắt mở to nhìn quang cảnh mới... Da thịt hồng hào ở hai vai tròn trĩnh của đứa bé nổi bật lên trên chiếc áo len màu xanh lơ có những dải băng và đường viền thêu diêm dúa, có lẽ những thứ trang điểm cho đứa con yêu quý ấy là công trình sau cùng của những bàn tay lúc này đã cứng đờ. Cái làm người đàn bà kia phẫn nộ chính là cách ăn mặc đẹp đẽ, những sợi tóc buông rất tự nhiên trên trán và cổ. Và cử chỉ đáng yêu của đứa bé. - Tôi không chịu đựng được của quỷ này bên cạnh tôi quá hai tiếng đồng hồ, – bà kêu lên không thèm đếm xỉa đến lời cảnh cáo công khai của chồng. – Cái của nợ này với mớ tóc bù xù và cái cổ áo mở rộng của nó không hợp với vẻ nghiêm khắc trong nhà ta. Ông Hêluy, ông đừng gieo rắc cái duyên cớ bất hoà này giữa chúng ta, ông sẽ phải làm thế nào đó để đưa được con bé này về chỗ cội nguồn của nó. Bà mở cửa bếp và gọi: - Vêrônic, mặc lại áo cho đứa bé này, – bà ra lệnh, rồi chỉ cái mũ và áo khoác vẫn rơi dưới đất. - Vào bếp ngay! – Ông Hêluy to tiếng, tức giận ra lệnh. – Bà dồn tôi vào thế bí vì tính tàn nhẫn và độc ác của bà đấy, bà Bơrigit! – Người chồng tức tối dằn giọng. – Vì vậy, hãy tự trách mình cùng các thành kiến cá nhân, khi tôi buộc phải nói thẳng những điều sau đây: Cái nhà này của ai mà bà lầm lẫn cho rằng nó đã biến thành giáo đường thờ Chúa? Của tôi, bà Bơrigit ạ. Bà cũng đã vào đây như một đứa trẻ mồ côi... bà đã quên mất điều ấy. Khi năm tháng trôi qua và tôi thưa lên Chúa điều này: Miệng bà càng tâm niệm nói đến tên Chúa, đến tình yêu, đức khiêm nhường của Cơ đốc giáo, bà càng trở nên xấc xược và nhẫn tâm... Cái nhà này là của tôi, bánh chúng ta ăn chính tôi trả tiền, vì vậy tôi cương quyết tuyên bố với bà rằng đứa bé sẽ ở chỗ nó đang ở. Và nếu lòng bà quá hẹp hòi, quá ít nhân ái để có cảm xúc tình mẫu tử đối với đứa bé mồ côi tội ngiệp này, tôi yêu cầu vợ tôi ít ra cũng vì tôn trọng ý muốn của tôi mà chỉ bảo cho người làm chăm nom đứa bé theo cách cần thiết phải chăm nom những đứa bé gái... Nếu bà không muốn mất uy tín trước mắt người làm trong nhà, ngay bây giờ bà hãy tiến hành những việc cần thiết để nhận lấy đứa bé này... nếu không, chính tôi sẽ ra lệnh. Không một lời nào thốt ra từ đôi môi đã tái nhợt của người đàn bà. Bà cầm chùm chìa khoá rồi đi ra. Thở dài một tiếng não ruột. Ông Hêluy cầm tay đứa bé và cùng với nó đi đi lại lại trong phòng. Ông đã gây ra một cuộc kịch chiến để đảm bảo cho đứa trẻ bơ vơ có một tổ ấm trong ngôi nhà của chính ông, ông đã làm tổn thương nặng nề đến vợ ông. Không bao giờ, không bao giờ – ông biết thế – bà ấy tha thứ cho ông về sự thật cay đắng mà ông vừa nói ra, vì bà vốn cố chấp và không khoan dung. Vêrônic vào đặt lên bàn chiếc đĩa bằng thiếc, bộ dao, dĩa cho trẻ nhỏ và một chiếc khăn ăn mới. Ngay lúc ấy tiếng chuông ngoài cửa vang lên, Hăngri mở cửa và dẫn vào một cậu bé khoảng bảy tuổi. - Con chào bố! – đứa bé vừa nói vừa giũ những bông tuyết bám ở chiếc mũ lông. Ông Hêluy âu yếm ôm lấy cái đầu tóc vàng hung của con trai và hôn vào trán nó. - Chào con, – ông nói, – nhà bạn con có đẹp không? - Có, nhưng cái bác Hăngri ngu ngốc này đến đón con sớm quá. - Mẹ con bảo đấy, con ạ... Lại đây, Đanien, hãy nhìn bé gái này, tên nó là Fê đấy. - Chuyện vớ vẩn! Tại sao tên nó lại là Fê được? Đấy không phải là tên! Mắt ông Hêluy âu yếm dừng lại giây lát ở đứa bé mà lòng yêu thương của cha mẹ đã tìm cách thú vị hoá cả cái tên. - Mẹ thân yêu của bé gọi bé thế đấy, Đanien ạ, – ông nói, – tên thực của bé là Fêlixitê... Bé có khổ không con? Mẹ nó vừa được chôn ngày hôm qua! Nó sẽ ở với nhà ta, và con sẽ yêu nó như em gái phải không? - Không, bố ạ, con không muốn có em gái. Đứa bé trai này là bức chân dung trung thực của mẹ nó. Nét mặt nó đẹp và da nó hồng hào sáng sủa. Nhưng nó có thói xấu tỳ cằm vào ngực rồi hiếng đôi mắt to dưới cái trán dô nhìn lên, tật ấy làm cho nó có vẻ xảo quyệt và giả dối. Mắt nó tai ác nhìn con bé. Fê đứng im, tay kéo áo vẻ lúng túng; Thằng kia cao hơn hẳn, rõ ràng là làm cho nó ngại. Nhưng dần dà, nó lại gần, và không hề rụt rè trước thái độ gườm gườm. Nó sờ vào thanh kiếm nhỏ đeo ở dây lưng thằng bé. Thằng bé đẩy nó ra tức giận, và chạy lại với mẹ đang đi vào. - Con không muốn có em bé! – Nó nhắc lại, giả vờ khóc. – Mẹ ơi, đuổi con bé mất dạy này đi, con muốn ở nhà một mình. Với bố, với mẹ cơ! Bà Hêluy nhún vai và đến đứng sau ghế của mình bên bàn ăn. - Đọc kinh đi, Đanien! – Bà ra lệnh bằng giọng nói đều đều và chắp tay lại. Ngay lập tức, mười ngón tay của thằng bé đan lấy nhau, nó cung kính cúi đầu và đọc lời cầu nguyện dài trước bữa ăn... Trong hoàn cảnh ấy, lời cầu nguyện là sự báng bổ khả ố nhất đối với lề thói tốt đẹp của Cơ đốc giáo. Người chủ trong nhà không động đến món ăn. Trên vầng trán thường tái xanh của ông, có màu đỏ nặng nề do nội tâm bị kích thích quá mạnh và trong khi tay ông mân mê chiếc dĩa một cách vô thức, đôi mắt đượm buồn của ông lo lắng nhìn vẻ mặt cau có của vợ, con. Con bé, trái lại, ăn rất ngon lành. Mấy chiếc kẹo ông để cạnh đĩa nó, nó cẩn thận đút vào túi áo. - Cái này để cho mẹ, – nó tâm sự, – mẹ thích kẹo lắm. Cha vẫn đem về cho mẹ những gói kẹo thật to. - Mày không có mẹ! – Đanien càu nhàu. - Ơ! Anh chẳng biết gì hết, – con bé tức mình nói, – em có mẹ đẹp hơn mẹ anh nhiều. Ông Hêluy hoảng hốt, lúng túng, nhìn về phía vợ, và bất giác giơ tay như muốn đặt lên cái miệng nhỏ có đôi môi hồng đang vụng về bảo vệ quyền lợi của mình. - Bà đã cho thu xếp chỗ ngủ chưa, bà Bơrigit? – Ông sốt sắng hỏi, nhưng tiếng nói của ông nhẹ nhàng và giọng ông như giọng cẩu khẩn. - Rồi. - Thế con bé ngủ ở đâu? - Ở buồng Vêrônic. - Không có đủ chỗ, ít ra cũng trong mấy ngày đầu ở trong phòng chúng ta hay sao? - Nếu ông muốn đưa giường của Đanien ra ngoài thì có đấy. Ông phẫn uất quay đi và gọi người hầu gái vào. - Vêrônic, – ông nói, – ban đêm chị sẽ chăm sóc đứa bé này, hãy cư xử tốt và dịu dàng với nó, đây là một đứa trẻ mồ côi tội nghiệp vốn quen được một người mẹ dịu dàng, âu yếm chiều chuộng! Ông đứng lên và bế đứa bé vào giường của chị bếp. Nó ngoan ngoãn để cho đặt vào giường và ngủ ngay sau khi đã cầu nguyện bằng một giọng dịu dàng cho cha mẹ, cho ông bác tốt bụng ngày mai sẽ đem nó về với mẹ và... cho cái bà to lớn với đôi mắt ác.